Somaliland oo Qabatay Hub Somaliya leedahay
Xiisadaha Geeska Afrika ayaa si weyn u kacsaday kaddib markii Ciidanka Qaranka Somaliland ay qabteen hub ay dusha ka saaranyihiin calaamado muujinaya in ay ka yimaadeen Dowladda Federaalka Soomaaliya, kaddib iska horimaad hubeysan oo ay la galeen maleeshiyaad ka dagaallamaya gobolka bari ee Sanaag.
Sanduuqyada alwaaxda ah ee rasaasta lagu siday ee la qabtay ayaa si cad ugu qornaa:
“WASARADDA GAASHAANDHIGGA CIIDAMADA QARANKA – JAMHUURIYADDA FEDERAALKA SOOMAALIYA, HESHIIS LAMBAR: 1/1/438/1/SOMALIA” — taasoo ah arrin si weyn u muujinaysa in si khaldan loo isticmaalay gargaar ciidan oo caalami ah oo markii hore loogu talagalay la dagaallanka argagixisada gudaha Soomaaliya.
18-kii Abriil, Wasaaradda Gaashaandhigga Somaliland ayaa soo saartay bayaan kulul oo cambaareyn ah, iyadoo ku eedeysay Muqdisho in ay maalgelisay weerar aan sabab lahayn oo lagu qaaday bulshooyinka reer guuraaga ah ee ku sugan deegaanka Dhuurmadare. Wasaaraddu waxay sheegtay in weerarkaasi lagu fuliyay amar toos ah oo ka yimid Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya, kaddib booqashadiisii siyaasadaysnayd ee uu ku tegay magaalada Laascaanood. Warbixino sirdoon ayaa muujinaya in weerarkaasi uu qayb ka ahaa dadaallo ballaaran oo lagu doonayay in lagu abuuro qalalaase gudaha Somaliland, oo si taariikhi ah ugu caan ah xasillooni siyaasadeed.
“Falkan gardarrada ah ma aha oo keliya xadgudub ku ah madaxbannaanida Somaliland, balse waa dhiirrigelin aan mas’uuliyadi ku jirin oo khatar gelinaysa nabadda guud ee gobolka,” ayaa lagu yiri bayaan kasoo baxay Wasaaradda. “Xilli aan xoojinayno amniga iyo iskaashiga gobolka, Soomaaliya waxay hurineysaa fowdo iyadoo adeegsanaysa maleeshiyaad wakiil ah.”
Iyadoo Somaliland ay muddo ku dhow 30 sano si nabad ah u maamulaysay nidaam dimoqraadi ah, ayaa Soomaaliya weli ku jirta jahawareer siyaasadeed iyo rabshado ay wadaan kooxo xagjiri ah. Al-Shabaab, oo ah koox argagixiso oo xiriir la leh Al-Qaacida, ayaa sii balaadhisay deegaannada ay ka taliyaan, waxaana wararku sheegayaan in ay hadda khatar ku yihiin duleedka Muqdisho lafteeda. Falanqeeyayaal ayaa sheegaya in dowladda Soomaaliya ay kheyraad ciidan oo loogu talagalay la dagaallanka argagixisada u leexinayso dagaallo siyaasadeed, taasoo sii fogeynaysa xasillooni darrada gobolka oo dhan.
Khabiirro ku takhasusay arrimaha gobolka ayaa ka digaya in arrintani ay yeelan karto saameyn halis ah oo ku timaada deeq-bixiyeyaasha caalamiga ah — gaar ahaan dalalka hubka iyo dhaqaalaha ku taageera Soomaaliya iyadoo loo marayo barnaamijyada la dagaallanka argagixisada. Wasaaradda Gaashaandhigga Somaliland ayaa ugu baaqday beesha caalamka, oo ay ku jiraan Qaramada Midoobay, Midowga Afrika, iyo dawladaha reer Galbeedka, in si degdeg ah loo baaro sida hubka laga leeyahay Soomaaliya uu ugu dhacay gacanta kooxaha ka hawlgala meel ka baxsan xadka la aqoonsan yahay ee dowladda Soomaaliya.
“Arrintani ma aha kaliya khilaaf maxalli ah,” ayuu yiri diblumaasi gobolka ka tirsan. “Waxay muujinaysaa dhibaato isa soo taraysa oo ah in gargaar caalami ah loo adeegsado ujeedooyin siyaasadeed oo gudaha ah, taasoo khatar weyn ku ah amniga gobolka iyo xasiloonida bini’aadantinimo.”
Soomaaliya ayaa weli wajahaysa burbur siyaasadeed iyo khataraha sii kordhaya ee kooxaha xagjirka ah sida Al-Shabaab, halka Somaliland ay si adag u taagan tahay iyada oo ah dal xasiloon oo madaxbannaan, u heelan nabadda iyo amniga gobolka. Inkasta oo ay wajahday cadaadis isa soo taraya oo kaga imaanaya maleeshiyaad ay taageerto Soomaaliya, haddana Somaliland waxay weli muuqatay hoggaan mas’uul ah iyo ciidan nidaamsan. Xilligan ayaa noqon kara fursad muhiim u ah beesha caalamka si ay u aqoonsato xasiloonida Somaliland, u taageerto madaxbannaanideeda, islamarkaana ay tallaabo cad uga qaado sidii looga hortagi lahaa in Geeska Afrika uu sii galo xasillooni darro siyaasadeed iyo amni.
Xigasho Horndiplomat
