Adeegayaashii indha la,aa

Somaliya  in aay degto dawlado iyo dadyoow kale oo qalaad baay lafa jab ku tahay iyana siyaasiyiinteedu waay ogyihiin balse waxaay u badanyihiin. Ayaxii ku dhashay mooryaannimada iyo group ka Soo hadhay bahdii mooryaanta iyo boolli ku naaxa.

Sida aaynu la wada socono dhamaanba dunida maanta waxaa dalalku isu dilayaan oo dalba dal kale ugu duulayaa waa inuu maslaxadiisa dhaqaale .tiisa siyaasadeed. Tiisa amni iyo tiisa mustaqbalka fogba ilaashado. Si aay hadaba taasi ugu hir gasho  waxaa dhacda in mararka qaarkood wadan uu aayihiisa iyo guushiisa umadeedba ka dhex arko duminta wadan kale. Deris ha ahaadaan ama yaanay ahaanba eh.

Hadaba xaalada somaliya maanta  waxaay ka socon ladahay oo raaf ka dhaqaajin la haday arimahan Soo socoda.

1: dawlada lagu tilmaamo quwadaha dunida.  (ilaahay baa quwad lehe ibnu aadanku waa daciif). Waxaa kamid ah Uk, USA, FRANCE. NORWAY. SWEDAN. EMARATKA CARABTA. Wadamada deriska Iyo qaar kale oo badan hadaba  dawladahaas aa at somaliya xad dhul iyo xuduud badeed midna wadaahin maxaay ka rabaan wadanka Yar ee bariga afrika ku yaalla ee weliba dadkiisu saboolka u badanyihiin mudona bilaa dawlada ahaa.

Ogoow hada dalku sabool maaha ee waa dal aad u qani ah. Lkn saboolka barlaawaha ahi waa dadkiisa.

Dawladahaas aan Soo sheegay waxaay ka rabaan somaliya arimo badan oo mustaqbal iyo kuwo hadaba taagan oo maxaa ka mid ah.

A, kuwa mustaqbalka  madaamada uu aadanku qani yahay bad iyo beriba . Waxaa hunguri waayni ka hayaa sidii  aay mustaqbalka uga faiidaysan lahaayeen. Dalkan qaniga ah ee dadkiisii u tashan kariwaayay. Oo maxaa ku kelifaya . Dee sow ma ogid in aay mudo boqolaal sanadood ah Soo intifaacsanayeen khaauraadkii uu Allah ku beeray meerahan aaynu ku noolahay qaaybtoodii. Hadana intoodii badnayd aay gaba gabo ku dhoowdahay.

B, waxaay ogyihiin in hadii somaliya aay dawlada rayid ahi oo xoog badani ka dhalato  aay cidhiidhi geli doonaan danahoodaas mustaqb.

Waxaad Mar kasta maqalaysaa kelmad aay saxaafadu aad u adeegsato oo aan kolba anigu shakhsi ahaan aad u necebahay. Waa beesha caalamka.

Caalamkee. Ma cid aan ilaalinta danaha daawladahooda ahyn baa joogta. Ogow shakhsi kasta oo loogu yeedhayo maanta beesha caalamka ama magacaas la huwiyay Dan la.aan uma joogo Somalia musharka iyo qarashaadka faraha badana ugama baxaan si bilaash ah iyo dheel dheel ee waa ilaaliyaha danaha wadankiisa. Adigu magac kastaba u bixiyoo waa mas kobre mariid aad u badan xanbaarsan.

 Hadii aad ka filaysid in aay bini aadannimo iyo caawimo u joogaan meesha cidlaad gudaaysaa. Bal illa xasuuso xigmadii ahayd baaruuda qiiqdiyo bunduq weeye dunidu.

 Cid cid u danaynaysaa oo si tumuruc ah ugu adeegtaa dunida horena ugama jirin hadana laga sugi maayo.

C, hadaba si taas loo ilaaliyo waa in umada somaliyeed lagala dagaalamo in aanay weligood Soo kaban.dawlada aanay dhisan

2: EMARATKA CARABTA . Waa wadamo hore loola wareegay dawladnimadooda iyo wadamadoodaba madaxdooduna waa kuwo la dhigtay meesha oo la keensaday iyadoo marwalabana lagu cadaadiyi raali gelinta wadama shisheeye ee iyagu rukumada aay ku fadhiyaan ka dhigtay.

Marka aad aragtid waraka iyo dhacdooyinka maalinlaha ah ee wadamada reer galbeedka iyo CARABTA waxaa kuusoo baxaysa in CARABTA qudhoodu aay ku jiraan qool mudo dheer laga Soo shaqaynayay oo si xeeladaysan loosoo falkiyay maal Iyo dhaqaale badana loo huray.

Si kooban waxaaynu iyaga ku dhaafaynaa  waa shaabuuga lala dhaco bulashada muslimka ah.

Layaab malaha dagaalka reer galbeedka Iyo muslimiinta dunida ka dhexeeya oo taas waxaay ku cadahay aayaadka quraanka kariimka ah. Allaah subxaanu watacaala sow inoomuu sheegin (yuhuud Iyo nasaaro idinka raali noqonmaayaan ilaa aad jidkooda raacdaan).

3: wadama jaarku maxaay u diidayaan in aay somaliya markale cagaheeda ku istaagto . Waxaayno ognahay in dad Iyo dalba ku maqanyihiin wakhtigan xaadirka ah sida Kenya oo gumaystihii hore ugu wareejiyay dhulka barwaaqo soorka ah ee qaniga ah ee NFD. Iyo dhulka Somali galbeed ee gumaystaha Ethopia gacanta ugu jirta.

Hadaba waxaanu shaki ku jirin in hadii somalidu markale cagaheeda ku istaagto aay tab Iyo xeeladba isugu gaayn doonaan sidii aay ula Soo noqon lahaayeen dadkaas iyo dalkaas balaadhan ee ka maqan sidii horeba u dhacday. Sidaas darteed wadama jaarku iyaga laftoodu markasta waxaay cabsi Iyo wel wel aa. Ka nasasho lahayn ka qabaan dadka soomalida ah. Si aay u ilaashadaan danahooda iyana wa inaay la dagaalamaan oo taagtooda iyo tamartoodaba isugu geeyaan gumayanta soomalida oo aanay marnaba ka daayn nabarka iyo gujo nacaska.

Waayo waxaa biyo kama dhibcaan ah doorka aay dawaladaha aaynu jaarka nahay ku lahaayeen bur burka iyo bara kaca dadka soolida ah. Iyagoo garabsanaya saaxiibadooda aay isku diinta iyo danta yihiin.

4: waxaaynu si kooban u odhan karnaa soomalida  waxaa lagu Soo qaaday dagaal midabo badan leh.

Waxaa la fili karaa in uu xalku ku jiro soomalida dhexdeeda oo qudha iyagoo ka madax banaan welliba si badhax tiran cid kasta oo debada ka ah iyaga.

5, fiicnan lahaydaa in umadu aay laba kala barato mucaaradnimada qof qudha oo madax ah sida madaxweynaha somaliya oo kale iyo mucaaradada iyo manja xaabinta dalka iyo dadka .

Waayo waxaad arkaysaa oo aad u liidata in mucaaradku iyagoo qof u Dan leh oo mucaarad ku ah hadana aay u muuqdaan kuwo dad iyo dalkaba mucaarad ku wada ah.

Waxaan tallo maanta ku bixin lahaa.  Xubanaha muraadka ah ee soomaliya in aanay xaalada heerkaas gaadhsiin waayo maata waxaay u muuqdaan adeegayaal indho la. Oo dadkale iyo danno shisheeye si qarsoon  ugu adeegaya.

Waa sida ha xaalku u muuqdee.

Hadii aay madaxweeynahooda iyo siyaasadiisa diidanyihiin ha ogaadaan in marka aay ugu yartahay  dawlad xumi aay dhaanto. Daawlad. La,aanta. Sidoo kale ha ogaadaan in aanu farmaajo ahayn qof waaraya oo weligii Soo taagnaanaya ee ha dheeraato ama ha dhowaatee uu maalin uun tegi doono.

Markaa mucaaradnimada aay madaxweeynahooda ku yihiin hadana yaanay galafaan nafo iyo danta guud ee caamka ah waayo taasi waa faraxada  guud ahaan cadawga soomalida oo dhan.

W/Q: garyaqaan Mohamed Ali ige

Greec athanes.