Shirkii Jabuuti Iyo Fariintii Fanaanadda Sahra Axmed Cabdilaahi (Sahra Ileys)

Bahda Mareegta Farshaxan
Juune 26, 2020
Bishiii Juun 14dii ee gu’gan 2020kii ayaa waxaa shir garnaqsi ahi ka dhacey magaalada Jabuuti ee dalka Jamhuuriyada Jabuuti. Waxaa goobjooge ka ahaa xubno maamuus iyo mudnaanba ku leh dalalkooga iyo aduunkaba sida ra’iisal wasaaraha Itoobiya Abby Axmed, daljiraha Mareykanka ee Soomaaliya iyo Soomaaliland Yomamata, Gudoomiyaha ururka Igad,Xubno ka socdey EU, inmartigaliyaha madxweyne Ismaaciil Cumar Geele, iwm.
Madashaa garnaqsi waxaa gogol loogu dhigey labadii dal ee gu’gii 1960kii ku midoobey inay hormood u noqdaan mideynta shanta Soomaaliyeed. Labadaa dal waxay kala ahaayeen dalka Soomaaliland iyo dalka Soomaaliya. Labadan dal waxay xornimadooda ka qaateen labadii gumeysi ee reer Yurub ee Ingiriis iyo Talyaani. Dalka Soomaaliland oo hormood ka ahaa midnimadaa ayaa wuxuu ku guuleystay inuu gobanimdiisa u dabaal dego bishii Juun 26dii ee gu’gii 1960kii.
Madaxweyne Muuse Biixi ayaa khudbadaa ku sheegay taariikhdaa gobanimo ee Soomaaliland. Sido kale ayey maanso codeed ay qaadey marwo Sahra Ileys oo la odhan karo ka hadahsye isla sooyaalkaa. Waxaaney Sahra Ileys waliba ku sii ladhey in Soomaaliland gobanimadaa u boqno goysay helitaanka shanta Soomaaliyeed, eeaney ujeedadu aheyn la midow Soomaaliya. Waxay Sahra Ileys oo cod dheer ,dhaguhuna ku raaxeysanayaan ku soo gudbineysa ayey tidhi :
Lixdankii gu’yee galbadaan hortood
Goolkaan dhashiyo shantaan goob lahaa
Geediga u rarey iga galangalcoow
Goortaa adigu waad gama’ saneyd
Anna garashadey gadaal ula noqdoo
Godkuu bahal ku jiro waan garanayaa
Gu’gan 1960kii oo loo yaqaaney gu’gii Qaarada Afrika ee gobanimada. Xilligaa wuxuu dalkaa Soomaaliland noqdey dalkii afraad ee u dabaaldega gobanimo buuxda sida ku xusan shaxda hoose.
Dalka Taariikhda Xoriyada Faalo 1 Kamaruun I Janaayo ,1960 Inkastooy la midoobey dhinicii Ingiriiska 1961 2 Toogo Abril 4 ,1960   3 Maali Federation Juun 20, 1960 una kala baxdey Maali iyo Senegal
bishii Oogosto isla gu’gaa) 4 a) Jamhuuriyada Soomaaliland Juun 26 , 1960 Dalkii Afraad   b) Madagaskar Juun 26 ,1960   5 Jamhuuriyada Soomaaliya Luulyo 1, 1960 Dalkii Shanaad 6 Daahoomey Oogosto 1 , 1960 oo la baxdey Biniin 1957 7 Naayjer Oogosto 3, 1960   8 Upper Volta Oogosto 5, 1960 La baxdey Burkiino Faaso gu’gii 1984. 9 Ivory Coast Oogosto 7, 1960   10 Jaadh Oogosto 11, 1960   11 Jamhuuriyada Afrikada Dhexe Oogosto 13, 1960   12 Jamhuuriyada Koongo (Baraasafiil) Oogosto 15, 1960   13 Gaaboon Oogosto 17, 1960   14 Muriitaaniya Noovenber 28, 1960
Heshiisyadii lagu gaadhey googtaa goarnaqsiga aheyd ayaa aad looga Hadley qodob loogu yeedhay isdhex gal.Waxaa xaqiiqo la taaban karo ah in iminkaba ummada Soomaaliyeed ee labada dal ku kala nool aaney jirin wax colaad ah oo dhexeysa ayna isku kala gooshaan. Waxaa kaliya ee labadaa dal isku hayaan waa siyaasada ay reer Soomaaliya iska indho-tirayaan. Waa labad dal oo sida wadamo kale oo Afrikaan ahaaba isku biirey, sidaana dan moodayey markaaa, hase yeeshee ay noqon weyday sida au ugu caano badiso Soomaaliland. Sidaad arteed ayey Soomaaliland dib ula soo nqootey gabinomadeedii bishii May 18, 1991. Halyeyadda codka toolmoon ee Sahra Ileys ayaa mar labaad digniin iyo dardaaran ugu ladhey reer Soomaaliya.

Gudcur lama gu’doo Gawaan lama raftee
Uur kaa go’oo kaa goostey baad
Istidhaa gannoo ma go’doomisaa
Maanad garan sida aad wax u goobeysee
Gardaradu marbey goblan kaa dhigtaa
Ood goor danbuud garataa fidmada
Markii shirkii guul ugu soo dhamaadey reer Soomaaliland ayaa gunuunuc iyo gujo ay dayn waayeen reer Soomaaliya. Sahra Ileys ood moodo iney sii ogeyd falcelinta ay shirkaa kala imanayaan reer Soomaaliya ayaa si aan gabasho laheyn is tidhaa bal si sooyalka raacsan, dhinacna ka ah wax u sheeg u gaadhsii reerr Soomaaliya weedho toos ah oon gabasho alheyn Waxaaney marwo Sahra Ileys tidhi iyadoo maansadaana uga dhigtey dhextaal:
Gunna lama noqdee sidaan kuugu gurey
Garanweydayee adaa gees maree
Waan kaa gurtee gol qaniinkiyo
Iga daa gujada
Sidoo kale ayey Marwo Sahra Ileys tilmaan toosan mar kale siisey xubno kooban oo ka mid ah reer Soomaaliland oo had iyo jeer lab la kac la yimaada, dhaguhuna yara xauunaan markey dhawaaq aan toosneyn ka maqlaan reer Soomaaliya. Marwo Sahra Ileys oo la hadleysa una niyad dajineysa kuwaa iska xagal daaca ayaa maanso codeysan ku tidhi:
Boqolsoonadii iyo odayadii Boqrani
Badhaadhaha Xoriyada
Calankeena bilan Burco kaga dhawaaqeen
Waxay baafisiiyo Waxay baalmartiiyo
Waa go’aan Bulsho Ha u baqan Soomaalilaandeey
Ha u baqan dadkeygoow Waligiin ha u baqan
Codkii baxsanaa ee Sahra Ileys
Afeef:
(Maansada Goosasho ayey Sahra Ileys qaadey shirka ka hor, hase yeeshee waxaad moodaa markaad eegto fariinta ay xambaarsan tahay inay hordhac u aheyd khudbadii shirka Jabuuti ee madaxweyne Muuse Biixi akhriyey……)
Fu’aad Sheekh
Bahda Mareegaha Farshaxan
Farshaxan.com iyo Farshaxan.org